کلمۀ دف به معنای کوبیدن است. دف سازی است کوبه ای متشکل از کمانه ای چوبی به عرض 5 تا 7 سانتی متر و به شکل دایره که یک دهانۀ آن با پوست گوسفند پوشیده می شود. در جدارۀ داخلی این کمانه حلقه هایی در دسته های چهارتایی نصب می گردد که در هنگام نواختن ساز، با برخورد به پوست و به یکدیگر اصواتی ویژه تولید می کنند. این ساز با انگشتان هر دو دست نواخته میشود. وزن اصلی ساز روی دست چپ است ودست راست بیشتر برقرار کنندۀ تعادل ساز است.

دف در گذشته در مراسم عرفانی کاربرد داشته و امروزه هم بصورت تکی و هم برای همراهی سازهای دیگر در گروه های موسیقی بسیار استفاده می شود. 
از نوازندگان معروف این ساز می توان از بیژن کامکار، مسعود حبیبی، زهره رمضانی و استاد افشین نام برد.

1- آیا برای آموختن دف متد نوشته شده خاصی وجود دارد؟
2- آیا نواختن دف سخت است؟
3-آیا یادگیری این ساز برای من دیر نیست؟
4- از چه موقع بایستی ساز را تهیه کنم؟
5- در حال حاضر قیمت یک دف چقدر است و من به چه نوع سازی نیاز دارم؟
6- ویژگی های یک ساز خوب چیست؟
7- آیا آموزش دف برای کودکان نیز مناسب است؟
8- قبل یا همزمان با فراگیری دف چه درس های دیگری به من کمک می کند تا نواختن این ساز را بهتر بیاموزم؟
9- چه مدت زمانی طول می کشد تا من بتوانم این ساز را در حد قابل قبولی بنوازم؟
10- شیوه آموزش برای ساز چگونه است؟ آیا در طی دوره آموزشی ناگهان درس ها سخت می شود؟ 


1- برای آموزش دف چه متد هایی وجود دارد؟
بله کتاب های زیادی وجود دارد. مانند: کتاب شیوه دف نوازی آقای مسعود حبیبی،در مکتب دف نوازی آقای عرفان به امید حق، صد درس دف مجید وطنیان، 

2- آیا نواختن دف سخت است؟
هیچ سازی آسان یا سخت نیست و برای نواختن هر کدام بایستی روزانه تمرین کنید. خوب نواختن هر سازی به دو عامل زمان و تمرین نیاز دارد. سازهایی مانند پیانو یا سنتور از آنجا که از قبل کوک شده اند، در ابتدا صدایی بسیار دلنشین تر دارند. اما سازی مانند ویلن که هنرجو خود بایستی صدای مورد نظر را ایجاد کند کمی سخت تر بنظر می رسد. 

3- آیا یادگیری این ساز برای من دیر نیست؟
آموختن موسیقی در هیچ سنی دیر نیست. بقول معروف ماهی را هر وقت از آب بگیرید تازه است! 

4- از چه موقع بایستی ساز را تهیه کنم؟
قبل از تهیه ساز حتما با مربی خود مشورت کنید. حدودا از جلسه دوم یا سوم بهتر است که ساز را داشته باشید. 

5- در حال حاضر قیمت یک دف چقدر است و من به چه نوع سازی نیاز دارم؟
دف با پوست طبیعی از 100000 تومان و با پوست مصنوعی از 80000 تومان می توانید تهیه کنید. برای خرید حتما با مربی خود مشورت کنید و نظر او را جویا شوید. سعی کنید از سازندگان ساز را تهیه کنید. خرید ساز از سازنده همیشه به صرفه تر و مطمئن تر است. 

6- ویژگی های یک ساز خوب چیست؟
در مورد دف، تاب نداشتن کمانه ی ساز مهمترین مشخصه آن است. 

7- آیا کودکان نیز می توانند به فراگیری این ساز بپردازند؟
بلی از آنجا که دف سایز کوچک برای کودکان هم هست از سنین کم هم می توانند به فراگیری دف بپرداند. 

8- قبل یا همزمان با فراگیری دف چه درس های دیگری به من کمک می کند تا نواختن این ساز را بهتر بیاموزم؟
آموختن مبانی موسیقی (خصوصا وزن خوانی) به یادگیری شما کمک می کند. همینطور گوش دادن به آثار صوتی که شامل تکنوازی یا گروه نوازی دف و دف باشد و خواندن کتاب های مربوط به موسیقی نیز موثر است. 

9- چه مدت زمانی طول می کشد تا من بتوانم این ساز را در حد قابل قبولی بنوازم؟
دوره مقدماتی حدودا هفت ماه طول می کشد. البته این زمان بسته به زمان تمرین هر هنرجو متفاوت است. برای دوره متوسطه تا عالی حدود یکسال و نیم تا دوسال در نظر بگیرید. 

10- شیوه آموزش برای ساز چگونه است؟ آیا در طی دوره آموزشی ناگهان درس ها سخت می شود؟
شیوه آموزشی برای همه سازها به تدریج و از آسان به دشوار می باشد. در صورت تمرین مرتب روزانه و فراگیری کامل درس ها ، درس های جدید بسیار ساده خواهند بود.

در همین رابطه:

آموزش دف نوازی حرفه ای توسط اساتید برجسته مشهد :

آقای استاد افشین : 09159114902

خانم استاد رمضانی : 09354883471

اجرای مراسم مذهبی و سنتی و برگزاری جشن های زیبای مولودی توسط

خانم مخلصی : 09158010815

همراه با گروه دف طاها

مشهد یکی از قطب‌های دف کشور است/ هنرمندان موسیقی خراسان به رسمیت شناخته نمی‌شوند

تنها سازنده دف در شرق کشور با بیان اینکه مشهد یکی از قطب‌های دف کشور است، گفت: هنرمندان موسیقی خراسان رضوی به رسمیت شناخته نمی‌شوند.

 

به گزارش خبرگزاری فارس از مشهد، موسیقی سنتی با هنرمندان خراسان رضوی عجین شده است و هر کدام از نقاط این استان با یک ویژگی خاص در موسیقی کشور شناخته می‌شود، اما شاید کمتر کسی از فعالیت‌های هنرمندان موسیقی سنتی در مشهد مطلع باشد.

«میثم قومورلو» معروف به «میثم افشین» یکی از اساتید جوان موسیقی سنتی است که در زمینه تدریس، نوازندگی و ساخت دف فعالیت دارد؛ وی از سال 1376در این زمینه آموزش دیده و در سال 1378 گروه موسیقی هزاردستان که در سال‌های بعد به گروه موسیقی عرفانی سیمرغ تغییر نام داد را بنیان نهاد در همین راستا با وی گفت‌وگو کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.

فارس: چطور شد که به موسیقی سنتی به ویژه نوازندگی دف و ساخت آن علاقمند شدید؟

من در خانواده‌ای هنری متولد شدم، پدرم در زمینه معماری سنتی و سرودن شعر مهارت داشت و مادرم در هنر نقاشی فعالیت می‌کرد، لذا من با هنر آشنایی داشتم اما وقتی برای نخستین‌بار صدای این ساز عرفانی را به صورت زنده شنیدم عاشق و شیفته آن شدم؛ من از سال 1376 هنر دف نوازی را نزد استاد سید مهدی هاشمی فرا گرفتم و پس از آن برای تکمیل آموزش خود راهی مهد دف ایران یعنی سنندج شدم تا با دل و جان این هنر را درک کنم، در سنندج با استاد بزرگ دف ایران مرحوم خلیفه کریم صفوتی آشنا شدم و تا زمان حیات استاد یعنی سال 1381 از محضر ایشان استفاده کردم و برای این امر حداقل دو هفته یک بار به سنندج می‌رفتم؛ پس از فوت استاد مراحل تکمیلی را تا سال 84 نزد استاد علاءالدین یاسینی گذراندم.

* دف در سنندج و منطقه کردستان ساخته می‌شود

معمولا دف در سنندج و منطقه کردستان ساخته می‌شود و هنرمندان مجبور بودند برای تهیه ساز با کیفیت به این شهر بروند لذا وقتی در این شهر بودم با ساخت آن آشنا شدم و از آنجایی که سابقه فعالیت در معرق کاری و منبت‌کاری داشتم بعد از مدتی تصمیم گرفتم که خودم ساز فعالیت هنری خود را بسازم.

فارس: از چه زمانی گروه موسیقی سنتی را تشکیل دادید؟

در سال 1378 گروه سازهای ضربی را با نام هزار دستان متشکل از پنج نوازنده سازهای مختلف ضربی تشکیل دادم و نخستین اجرا را در مراسم افتتاحیه فرهنگسرای غدیر مشهد انجام دادیم؛ گرچه نوازندگی سازهای ضربی بدون حضور سازهای ملودی بسیار سخت بود و ممکن بود در طول یک کنسرت خسته کننده باشد اما با اجرا قطعات ضربی متنوع و زیبا توانستیم نظر بینندگان را جلب کنیم و این اجرا با استقبال بی‌نظیر مردم مواجه شد، از سوی دیگر من تا قبل از آن ندیده و نشنیده بودم که گروهی با این ترکیب یک کنسرت کامل را اجرا کرده باشد و به قول معروف این طرح را از جایی کپی‌برداری نکرده بودم.

از سال 81 گروه هزار دستان با 25 نفر به فعالیت خود ادامه داد و پس از آن در سال 90 به دلیل تشابه اسمی با گروه‌های متعددی که در سطح کشور با نام هزار دستان مشغول به فعالیت بودند نام گروه موسیقی عرفانی سیمرغ را برای آن برگزیدیم، البته از سال 80 تکنوازهایی به نام سازهای ملودی نظیر استاد محمدرحیم خوشنواز و پسر ایشان محمدنسیم خوشنواز نوازندگان رباب، استاد علی اسرمی نوازنده نی و... نیز با گروه همکاری داشتند.

فارس: تاکنون در چه جشنواره‌هایی شرکت کرده‌اید؟

جشنواره‌های جهانگردی در سال‌های 80 تا 83 ،جشنواره هفته وحدت مشهد 80، افتتاحیه المپیاد دانشجویی 81، جشنواره پیران چنگی 79، کنسرت کوبه‌ای تالار گلشن بجنورد 83، اجرای کنسرت دف و رباب به همراه استاد محمد رحیم خوشنواز 80، کنسرت دف و نی همراه با استاد علی اسرمی 80 اجرا در جشنواره موسیقی فجر سال 78 اجرا کنسرت در آرامگاه فردوسی همراه با استاد پور عطایی و استاد محمد یگانه برخی از فعالیتهای گروه سیمرغ است.

*مشهد یکی از قطب‌های دف‌نوازی کشور است

فارس: وضعیت استقبال از نوازندگی دف در مشهد چگونه است؟

بسیار خوب است، مشهد دف‌نوازان بسیار قابلی دارد به طوری که می‌توان مشهد را یکی از قطب‌های دف‌نوازی کشور دانست زیرا جوانان پایتخت معنوی کشور اطلاعات بسیار خوبی از دف و دف‌نوازی و نوازندگی دیگر سازهای سنتی دارند و شاهد این امر اینکه هر سال در جشنواره فجر و دیگر جشنواره‌های معتبر کشور گروه‌هایی از مشهد مقام‌های اول و دوم را کسب می‌کنند.

*عدم به رسمیت شمردن؛ مهم‌ترین مشکل هنرمندان موسیقی

فارس: عمده مشکلاتی که هنرمندان موسیقی به ویژه دف با آن مواجه‌اند را چه می‌دانید؟

یکی از مهم‌ترین مشکلات هنرمندان موسیقی، عدم به رسمیت شمردن آنها است زیرا انجمن موسیقی خراسان رضوی، کارت شناسایی را به هنرمندان داده است که بسیار نامرغوب و غیررسمی است و از سوی دیگر در دو سال اخیر هنرمندان باید هزینه بیمه خود را که کمی کمتر از بیمه آزاد است، بپردازند زیرا به گفته مسئولان فرهنگ و ارشاد اسلامی مشهد، دولت هزینه بیمه را در دو سال اخیر به صندوق حمایت از هنرمندان نمی‌پردازد و این در حالی است که ما هر ماه یک هزینه متغیری را می‌پردازیم؛ علاوه بر این وجود فشار روی هنرمند در امور اداری در فرهنگ و ارشاد اسلامی بسیار از مشکلات دیگر هنرمندان محسوب می‌شود.

*هنرمندان موسیقی سربازان فرهنگی جامعه هستند

فارس: به نظر شما مسئولان اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی چه فعالیت‌هایی برای رفع این مشکلات باید انجام دهند؟

بر اساس قوانین کشور، ما از یک‌سری قوانین سیاسی و اجتماعی واحد برخورداریم و وقتی قوانین درباره موسیقی خوب است باید اجرا شود اما ما می‌بینیم که اجرای موسیقی تنها در تهران انجام می‌شود و در مشهد به علت عدم ایستادن اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی در پشت مجوزهای اخذ شده، هنرمندان موسیقی برای اجرا دچار مشکل هستند.

به نظر من، مسئولان فرهنگ و ارشاد اسلامی باید بدانند که هنرمندان موسیقی کشور، سربازان فرهنگی جامعه هستند و می‌توانند جلوی هجمه ابزار جنگی فرهنگی دشمن را بگیرند اما متاسفانه دشمن از طریق این وسیله جنگی به ایران وارد شده است.
.................................
گفت‌وگو از مهدیه قمری
.................................

 

میثم افشین

متولد 1356 در خانواده ای هنرمند، پدر وی شاعر و صاحب نظر در معماری سنتی، مادرش نقاش، برادران وی نیز در رشته موسیقی و عکاسی مشغول به فعالیت هستند، در سال 1373 با فراگیری مجسمه سازی و منبت کاری وارد عرصه هنر گردید و در سال 1375 دف را نزد دوست و همراه همیشگی خود استاد مهدی هاشمی فرا گرفت و سپس در جهت تکمیل و تحقیق در روشها و سبک های مختلف دف نوازی عازم مهد دف شهر سنندج گردید و در آنجا محضر بزرگ دف ایران استاد مرحوم خلیفه کریم را درک کرد و جزو آخرین شاگردان استاد بود. پس از رحلت استاد با جانشین ایشان استاد یاسینی آشنا شد و ادامه راه را در محضر ایشان پیمود.

میثم افشین تحقیقات بسیاری در زمینه مقام های دف انجام داده و برای این مهم، علاوه بر کردستان ایران، به نقاط مختلف کردستان عراق نیز سفر نموده است. ایشان جزو معدود افرادیست که بر اکثر روش ها و سبک های دف نوازی تسلط دارند. وی درطول سال های فعالیت خود بالغ بر هزار هنرجو را آموزش داده که تعداد کثیری از آن ها هم اکنون جزء دف نوازان نامدار و مدرسان این ساز عرفانی می باشند. کتاب مقام های دف و روش های دف نوازی ایشان دردست تالیف است.

هم اکنون استاد افشین به اتفاق همسرشان خانم رمضانی در زمینه آموزش و اجرای دف و صنایع دستی مشغول به فعالیت می باشند.

موسیقی سنتی ایرانی، شامل دستگاه‌ها، نغمه‌ها، و آوازها، از هزاران سال پیش از میلاد مسیح تا به امروز سینه به سینه در متن مردم ایران جریان داشته، و آنچه دل‌نشین‌تر، ساده‌تر و قابل‌فهم تر بوده‌است امروز در دسترس است، بخش بزرگی از آسیای میانه، افغانستان، پاکستان، جمهوری آذربایجان، ارمنستان، ترکیه، و یونان متأثر از این موسیقی است و هرکدام به سهم خود تأثیراتی در شکل گیری این موسیقی داشته‌اند.

از جمله گروه های فعال ، مبتکر و تاثیرگذار موسیقی سنتی ایران میتوان به گروه "موسیقی عرفانی سیمرغ"اشاره نمود که با مدیریت موسیقیدان نام آشنای ایران استاد "میثم افشین" و همسر گرانقدرشان سرکار خانم"رمضانی" سهم بسزایی در تعالی موسیقی سنتی بومی ایران داشته و بویژه در زمینه آموزش و اجرای دف و صنایع دستی تلاش بسیاری را متحمل گردیده اند .