مشهد یکی از قطب‌های دف کشور است/ هنرمندان موسیقی خراسان به رسمیت شناخته نمی‌شوند

تنها سازنده دف در شرق کشور با بیان اینکه مشهد یکی از قطب‌های دف کشور است، گفت: هنرمندان موسیقی خراسان رضوی به رسمیت شناخته نمی‌شوند.

 

به گزارش خبرگزاری فارس از مشهد، موسیقی سنتی با هنرمندان خراسان رضوی عجین شده است و هر کدام از نقاط این استان با یک ویژگی خاص در موسیقی کشور شناخته می‌شود، اما شاید کمتر کسی از فعالیت‌های هنرمندان موسیقی سنتی در مشهد مطلع باشد.

«میثم قومورلو» معروف به «میثم افشین» یکی از اساتید جوان موسیقی سنتی است که در زمینه تدریس، نوازندگی و ساخت دف فعالیت دارد؛ وی از سال 1376در این زمینه آموزش دیده و در سال 1378 گروه موسیقی هزاردستان که در سال‌های بعد به گروه موسیقی عرفانی سیمرغ تغییر نام داد را بنیان نهاد در همین راستا با وی گفت‌وگو کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.

فارس: چطور شد که به موسیقی سنتی به ویژه نوازندگی دف و ساخت آن علاقمند شدید؟

من در خانواده‌ای هنری متولد شدم، پدرم در زمینه معماری سنتی و سرودن شعر مهارت داشت و مادرم در هنر نقاشی فعالیت می‌کرد، لذا من با هنر آشنایی داشتم اما وقتی برای نخستین‌بار صدای این ساز عرفانی را به صورت زنده شنیدم عاشق و شیفته آن شدم؛ من از سال 1376 هنر دف نوازی را نزد استاد سید مهدی هاشمی فرا گرفتم و پس از آن برای تکمیل آموزش خود راهی مهد دف ایران یعنی سنندج شدم تا با دل و جان این هنر را درک کنم، در سنندج با استاد بزرگ دف ایران مرحوم خلیفه کریم صفوتی آشنا شدم و تا زمان حیات استاد یعنی سال 1381 از محضر ایشان استفاده کردم و برای این امر حداقل دو هفته یک بار به سنندج می‌رفتم؛ پس از فوت استاد مراحل تکمیلی را تا سال 84 نزد استاد علاءالدین یاسینی گذراندم.

* دف در سنندج و منطقه کردستان ساخته می‌شود

معمولا دف در سنندج و منطقه کردستان ساخته می‌شود و هنرمندان مجبور بودند برای تهیه ساز با کیفیت به این شهر بروند لذا وقتی در این شهر بودم با ساخت آن آشنا شدم و از آنجایی که سابقه فعالیت در معرق کاری و منبت‌کاری داشتم بعد از مدتی تصمیم گرفتم که خودم ساز فعالیت هنری خود را بسازم.

فارس: از چه زمانی گروه موسیقی سنتی را تشکیل دادید؟

در سال 1378 گروه سازهای ضربی را با نام هزار دستان متشکل از پنج نوازنده سازهای مختلف ضربی تشکیل دادم و نخستین اجرا را در مراسم افتتاحیه فرهنگسرای غدیر مشهد انجام دادیم؛ گرچه نوازندگی سازهای ضربی بدون حضور سازهای ملودی بسیار سخت بود و ممکن بود در طول یک کنسرت خسته کننده باشد اما با اجرا قطعات ضربی متنوع و زیبا توانستیم نظر بینندگان را جلب کنیم و این اجرا با استقبال بی‌نظیر مردم مواجه شد، از سوی دیگر من تا قبل از آن ندیده و نشنیده بودم که گروهی با این ترکیب یک کنسرت کامل را اجرا کرده باشد و به قول معروف این طرح را از جایی کپی‌برداری نکرده بودم.

از سال 81 گروه هزار دستان با 25 نفر به فعالیت خود ادامه داد و پس از آن در سال 90 به دلیل تشابه اسمی با گروه‌های متعددی که در سطح کشور با نام هزار دستان مشغول به فعالیت بودند نام گروه موسیقی عرفانی سیمرغ را برای آن برگزیدیم، البته از سال 80 تکنوازهایی به نام سازهای ملودی نظیر استاد محمدرحیم خوشنواز و پسر ایشان محمدنسیم خوشنواز نوازندگان رباب، استاد علی اسرمی نوازنده نی و... نیز با گروه همکاری داشتند.

فارس: تاکنون در چه جشنواره‌هایی شرکت کرده‌اید؟

جشنواره‌های جهانگردی در سال‌های 80 تا 83 ،جشنواره هفته وحدت مشهد 80، افتتاحیه المپیاد دانشجویی 81، جشنواره پیران چنگی 79، کنسرت کوبه‌ای تالار گلشن بجنورد 83، اجرای کنسرت دف و رباب به همراه استاد محمد رحیم خوشنواز 80، کنسرت دف و نی همراه با استاد علی اسرمی 80 اجرا در جشنواره موسیقی فجر سال 78 اجرا کنسرت در آرامگاه فردوسی همراه با استاد پور عطایی و استاد محمد یگانه برخی از فعالیتهای گروه سیمرغ است.

*مشهد یکی از قطب‌های دف‌نوازی کشور است

فارس: وضعیت استقبال از نوازندگی دف در مشهد چگونه است؟

بسیار خوب است، مشهد دف‌نوازان بسیار قابلی دارد به طوری که می‌توان مشهد را یکی از قطب‌های دف‌نوازی کشور دانست زیرا جوانان پایتخت معنوی کشور اطلاعات بسیار خوبی از دف و دف‌نوازی و نوازندگی دیگر سازهای سنتی دارند و شاهد این امر اینکه هر سال در جشنواره فجر و دیگر جشنواره‌های معتبر کشور گروه‌هایی از مشهد مقام‌های اول و دوم را کسب می‌کنند.

*عدم به رسمیت شمردن؛ مهم‌ترین مشکل هنرمندان موسیقی

فارس: عمده مشکلاتی که هنرمندان موسیقی به ویژه دف با آن مواجه‌اند را چه می‌دانید؟

یکی از مهم‌ترین مشکلات هنرمندان موسیقی، عدم به رسمیت شمردن آنها است زیرا انجمن موسیقی خراسان رضوی، کارت شناسایی را به هنرمندان داده است که بسیار نامرغوب و غیررسمی است و از سوی دیگر در دو سال اخیر هنرمندان باید هزینه بیمه خود را که کمی کمتر از بیمه آزاد است، بپردازند زیرا به گفته مسئولان فرهنگ و ارشاد اسلامی مشهد، دولت هزینه بیمه را در دو سال اخیر به صندوق حمایت از هنرمندان نمی‌پردازد و این در حالی است که ما هر ماه یک هزینه متغیری را می‌پردازیم؛ علاوه بر این وجود فشار روی هنرمند در امور اداری در فرهنگ و ارشاد اسلامی بسیار از مشکلات دیگر هنرمندان محسوب می‌شود.

*هنرمندان موسیقی سربازان فرهنگی جامعه هستند

فارس: به نظر شما مسئولان اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی چه فعالیت‌هایی برای رفع این مشکلات باید انجام دهند؟

بر اساس قوانین کشور، ما از یک‌سری قوانین سیاسی و اجتماعی واحد برخورداریم و وقتی قوانین درباره موسیقی خوب است باید اجرا شود اما ما می‌بینیم که اجرای موسیقی تنها در تهران انجام می‌شود و در مشهد به علت عدم ایستادن اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی در پشت مجوزهای اخذ شده، هنرمندان موسیقی برای اجرا دچار مشکل هستند.

به نظر من، مسئولان فرهنگ و ارشاد اسلامی باید بدانند که هنرمندان موسیقی کشور، سربازان فرهنگی جامعه هستند و می‌توانند جلوی هجمه ابزار جنگی فرهنگی دشمن را بگیرند اما متاسفانه دشمن از طریق این وسیله جنگی به ایران وارد شده است.
.................................
گفت‌وگو از مهدیه قمری
.................................

 

حریر شریعت زاده (نوازنده دف) که چندی قبل قرار بود در کنسرت سالار عقیلی در طرقبه مشهد به صحنه برود، پس از اجرای یک قطعه از سن پایین آورده شد و دیگر اجازه حضور در صحنه را پیدا نکرد.

موسیقی سنتی ایرانی، شامل دستگاه‌ها، نغمه‌ها، و آوازها، از هزاران سال پیش از میلاد مسیح تا به امروز سینه به سینه در متن مردم ایران جریان داشته، و آنچه دل‌نشین‌تر، ساده‌تر و قابل‌فهم تر بوده‌است امروز در دسترس است، بخش بزرگی از آسیای میانه، افغانستان، پاکستان، جمهوری آذربایجان، ارمنستان، ترکیه، و یونان متأثر از این موسیقی است و هرکدام به سهم خود تأثیراتی در شکل گیری این موسیقی داشته‌اند.

از جمله گروه های فعال ، مبتکر و تاثیرگذار موسیقی سنتی ایران میتوان به گروه "موسیقی عرفانی سیمرغ"اشاره نمود که با مدیریت موسیقیدان نام آشنای ایران استاد "میثم افشین" و همسر گرانقدرشان سرکار خانم"رمضانی" سهم بسزایی در تعالی موسیقی سنتی بومی ایران داشته و بویژه در زمینه آموزش و اجرای دف و صنایع دستی تلاش بسیاری را متحمل گردیده اند .